Reflecta FAQ

Prvi deo standardnog SIST EN 12464-1 "Rasveta - Rasveta radnih mjesta", pod nazivom "Unutrašnja rasveta", navodi minimalne uslove rasvete na radnim mestima. Kao što je izvijestio prof Grega Bizjak, dr.sc., sa Fakulteta elektrotehnike Ljubljani..
Vrednost, definisana u standardu, odnosi se na rasvetu radne površine ili područja rada. Za povremeni rad dovoljno je 150 luxa, međutim, za vrlo precizne vizualne zadatke svetlosna tela trebaju osigurati osvetljenje od 2000 luxa ili više. U praksi, to znači da u kancelariji ili laboratoriji rasveta treba osigurati 500 luxa, a hirurzima, u operacijonim salama je potrebno osvetljenje od 10.000 luxa i više, kako bi što imali potrebne uslove za rad. Takođe treba osigurati odgovarajuću rasvetu neposredne okoline radnog mesta, tako da nije tolika razlika između osvijetljenja radnog mjesta i u osvjetljenju okoline, jer bi to zahtevalo stalno prilagođavanje oka i time bi se stvarao umor.
Standard takođe definiše maksimalnu dopuštenu vrednost indeksa odraza uzrokovanog vrlo svitlim površinama u vidnom polju - na primer svjetiljka ili otvaranje prozora. Odraz može biti uzrokovan odbijanjem svetla od glatke površine, tako da svetlosnu instalaciju treba planirati prema položaju radnih površina. Skladna raspodela svetlosti je predviđena pomoću opšte rasvete, uz dodatak indirektnog osvetljenja i sa dovoljno visokom difuznom refleksijom o površine prostorije (plafon, zidovi, podovi i nameštaj). Prevelika razlika u osvjetljenju ima grub i dramatičn efekat, međutim, premale razlike imaju monoton učinak, a obe su naporne za ljudsko oko.
Osim osvetljenja, boja svetla je također važna za ugodan osjećaj boravka u prostoru. S obzirom na prirodno svetlo, za najbolju temperaturu boje u prostorima s manje rasvete potrebno je oko 3.000 Kelvina (obična sijalica, halogena sijalica i tople bele fluorescentne svetiljke), dok prostorije s jačim osvetljenjem trebaju hladno belo osvetljenje od oko 4000 Kelvina, pa čak i 5000 Kelvina za vrlo visoku osvetljenost (pogodan izvor svetla je LED ili fluorescentna svetiljka neutralne bele i dan bele boje).
Standard također definiše potreban indeks izgleda boje koji opisuje izgled boje u objektu. Na svetlu slabog indeksa izgleda boje, crveni predmet možemo vidjeti kao narančast ili belu površinu vidimo kao žutu.
Smer svetla i senke zavisi o obliku rasvetnih tela i njihovog rasporeda u prostoru. Rasvetna tela ne bi smela bacati senku na radnu površinu. Jedan izvor svetla daje teške senke, dok svetlo, koje se distribuira u dugoj ravnoj liniji, daje meke i zamagljene senke. Najprimjerenije senke imaju meke rubove, jer bez senke jr teško otkriti plastične predmete, dok tamne senke iskrivljuju sliku objekta. Za neke vizualne zadatke, kao što su kontrola glatkoće površine, svetlo je namerno usmereno na način da daje veće senke.
Uređaji koji su instalirani u industrijskim postrojenjima moraju biti napravljeni tako da izdrže vrlo teške uslove eksploatacije. Kako bi povećali prodaju svojih proizvoda, proizvođači su im dodelili oznake kao što su vodootporno i otporno na udarce. Međutim, takve definicije mogu biti pogrešne, i u svetu je odavno poznata IP zaštita protiv prodora stranih tela i vode ili vlage. Ta oznaka kupcima nudi tačnu informaciju o nivou zaštite svakog proizvoda. Svaki proizvod koji nosi IP oznaku, a mora biti propisno ispitan u skladu s međunarodnim standardima IEC 60529 i EU 60529, koji određuju značenje IP oznaka i postupak ispitivanja.
Za korištenje u teškim industrijskim uslovima su pogodne električne i elektronske naprave koje dosegnu najmanje IP65. Dodeljivanje IP65 znači da je proizvod u potpunosti zaštićen od ulaska prašine i potpuno nepropusan, čak i kad je podvrgnut mlazu vode pod pritiskom od 0,3 bara. Kod svetiljki je zaštita od prodora prašine izuzetno teška. Unutrašnjost svetiljke se zbog sijalica i ostalih komponenti zageva tokom rada. Zbog topliotnog širenja zraka stvara se nadpritisak u svetiljci, koji je kod IP65 jednak spoljnom pritisku kad se svetiljka ponovno hladi. Kad svetiljku isključimo, vazduh u njoj se ohladi i to rezultira niskim pritiskom unutar svetiljke. Kada je to izjednačeno sa spoljašnjim pritiskom upija se određena količina vazduha a ujedno se apsorbuje i prašina iz okoline. Svetiljka također radi kao pumpa. Unutrašnjost svetiljke, posebno reflektor i stakla, se brzo zapraše što značajno smanjuje efikasnost svjetiljke. Samo novo zaštite IP65 ili više (IP67, IP68) može sprečiti prodiranje prašine u lampu i na taj način može održavati efikasnost.
IP oznaka osigurava nivo zaštite od prašine i drugih čvrstih čestica, vode i udaraca. Skraćenica IP dolazi od „International protection“- međunarodna zaštita, nakon čega slede dve brojke. Prvi broj predstavlja stepen zaštite od prodora stranih tela (uključujući i prašinu), drugi broj je stepen zaštite od prodora vode ili vlage. Nekada se IP oznaci dodavao i treći broj, koji je označavao stepen otpornosti na udarce, ali ovaj deo je bio u novijoj verziji IEC standarda ispušten, a u EU standardu ne postoji. Zamenila ga je oznaka IK prema EU standardu 50102.
Najniži stepen zaštite je, u oba slučaja, označen sa 0, što ukazuje da proizvod nije posebno zaštićen od prodora stranog tela ili vode. Stepen zaštite od prodora stranih tela ide najviše do broja 6, što znači da je proizvod u potpunosti zaštićen od prodora prašine. Lestvica zaštite od prodora vode završava sa brojem 8 i takav proizvod se može koristiti trajno uronjen u vodi na određenoj dubini koju je odredio proizvođač pored IP oznake. Oprema sa takvom oznakom bi bila potrebna ako bi hteli podići Titanic sa morskog dna. Lestvica zaštite od udaraca završava oznakom IK10, najviša stara oznaka bila je 9 (kao treća brojka kod IP oznake). U oba slučaja, tako označen proizvod može izdržati udarac energije od 20 J, koju na primer ima predmet mase od 2 kg koji padne sa visine od 1 m.
Za električne i elektronske sklopove, pogodne za industriju, uglavnom se koristi oznaka IP65, što znači da je proizvod u potpunosti zaštićen od ulaska prašine i potpuno siguran, čak i kada je podvrgnut mlazu vode pod niskim pritiskom. Reflecta LED industrijske svetiljke su na odgovarajući način zapečaćene sa posebnim kaljenim staklom i nadstandardnim staklom Optiwhite, prikladne za čišćenje i imaju potpunu zaštitu od prašine IP65.
Kupci obično brkaju važnost CE izjave i sertifikata o usklađenosti proizvoda, prema važećem propisu države. CE sertifikat nije relevantan. CE oznaka je izjava proizvođača da je proizvod izrađen u skladu s minimalnim zahtevima i smjernicama EU-a. Tu se proizvođač obavezao da proizvod koji plasira na tržište neće ugroziti ljude, domaće životinje i okolinu. Tržišni podaci pokazuju da kupci ponekad previde CE oznaku, jer ona ne označuje određenu kvalitet proizvoda. CE oznaka je garancija proizvođača da je proizvod u skladu sa EU standardima, za razliku od potvrde o usklađenosti kojom se potvrđuje da su pod određenim uslovima i situacijama sprovedena testiranja.
CE deklaracija se naročito primjenjuje za proizvode koji veliku većina testiranja ne bi prošli; uglavnom zbog loših i jeftinih delova, materijala koji su prema EU zakonodavstvu sporni ili su nastali korištenjem metoda koje uništavaju okolinu ili se čak koriste štetni sastojci koji su zabranjeni u EU (RoHS direktiva). Drugi razlog, pogotovo kod svetiljki, je zaštita od prašine i vodootporna zaštita IP65.
CE deklaracija se naročito primjenjuje za proizvode koji veliku većina testiranja ne bi prošli; uglavnom zbog loših i jeftinih delova, materijala koji su prema EU zakonodavstvu sporni ili su nastali korištenjem metoda koje uništavaju okolinu ili se čak koriste štetni sastojci koji su zabranjeni u EU (RoHS direktiva). Drugi razlog, pogotovo kod svetiljki, je zaštita od prašine i vodootporna zaštita IP65. Da bi se postigao stepen zaštite IP65 koji je jedini pogodan za industrijsku upotrebu, potrebno je sprovesti testiranja pod niskim pritiskom koji nastaje kod gašenja i ponovnog paljenja svetiljki. Zbog razlike u temperaturi svjetiljka djeluje kao pumpa, koja apsorbuje prašinu i druge nečistoće. Dihtovanje zato nije jeftino, što se odražava na cenu finalnog proizvoda. Visoko kvalitetni proizvođači među kojima je također i Reflecta te testove nude u svojim standardnim paketima a time kupcu smanjuju rizik, i postižu usklađenost proizvoda s njegovom specifikacijom. Budući da testovi nisu jeftini, ponuđači koji kod proizvodnje koriste jefitinije materijale ovo radije izbegavaju.
Kod tendera u inostranstvu je uspostavljena procedura: kupac kaže da prihvati samo ponude za proizvode koji su testirani u jednom od priznatih ispitnih laboratorija, koji su članovi Sertifikacijskog udruženja EU. U Sloveniji takvu licencu ima Slovenski institut za kvalitetu i mjeriteljstvo (SIQ), u kojem je Reflecta napravila sve potrebne testove.